قاسم بلوچ
به بهانه روز جهانی بلوچ
هر ملتی به بهانه تاریخی، سیاسی و یا رویدادی فرهنگی تمایل به برگزاری مراسمی جهت معرفی و پاسداشت فرهنگ بومی خود دارد تا بدین وسیله انگیزه ای برای اشنایی بیشتر مردم با تاریخ ، داشته های فرهنگی ، رسوم کهن و پوشش های سنتی آن ملت ایجاد گردد.
در اغلب کشورها اینگونه مراسمات از طرف دستگاه های دولتی با هزینه های هنگفت برگزار می گردند تا علاوه بر گرد هم امدن مردم، حس هویت و وحدت ملی جامعه تقویت گردد.
روز دوم مارس در تمام نقاط دنیا توسط بلوچ ها به‌عنوان روز ملی فرهنگ بلوچ گرامی داشته و جشن گرفته می شود تا دیگران هم با رسوم و نمادهای فرهنگی بلوچستان و مردم .....آن بهتر آشنا گردنند
از ویژگی های فرهنگی مردم بلوچ که از گذشته تاکنون رواج داسته می توان به :
- میارجلی(پناهنده پذیری): میار و باهوت به معنای پناهنده شدن به کسی و میارجلی به معنی پناهنده پذیری است
- مهمان دوستی :مهمان نوازی مردم بلوچستان ریشه در فرهنگ اسلامی آنها دارد و از این نظر شهره خاص و عام هستند. مهمان دوستی مردم بلوچ خصلتی پسندیده است که در بین همه اقشار غنی و فقیر بلوچ وجود دارد. مهمان نوازی و پذیرایی از مهمان با صمیمیت و احساس خاصی همراه است.
- حشر و مدد: حشر و مدد به معنی همیاری و تعاون گروهی افراد در کارهاست. تنها زیستن برای فرد بلوچ مفهومی ندارد و تنهایی به منزله نابودی است.
- بجّار : بجار یعنی کمک و همراهی مادی با جوان و داماد که میخواهد ازدواج کند و تشکیل خانواده دهد. هر چند بجار شامل حال غنی و فقیر، هر دو، می شود،
- چنده و کمک: مردم مسلمان بلوچ در کنار شرکت در مراسم بجاز و حشر و مدد به مراسمات و اماکن مذهبی کمک نقدی و غیر نقدی می کنند
- بیر و انتقام :اگر به شخصی یا طایفه ای صدمه یا خساراتی وارد شود و یا کسی کشته شود و شخص خاطی از عمل خود اظهار ندامت نکند و عذر خواهی ننماید، باید منتظر انتقام طرف مقابل نیز باشد
- قسم (قسم زن طلاق): بلوچها برای اعلام تعهد، وفای به عهد، پیمان، اعلام برائت از اتهامات وارده و همچنین برای عملی نمودن سخنان و حتمی ساختن انتقام خود از شخصی یا طایفه ای، قسم زن طلاق یاد میکنند. این شیوه سوگند خوردن بدان سبب است که آنان در ناموس پرستی تعصبی خاص دارند
- دیوان : دیوان در جامعه بلوچی به معنای مجلس و همایش است. بزرگان و ریش سفیدان قوم یا اقوام در یک محل معین گرد هم می آیند و به کارهای مهم مردمی میپردازند که به این تجمع، دیوان میگویند. دیوان برای حل اختلاف دو شخص یا دو طایفه نیز برگزار می گردد
- پتر: پتر را می توان به معنی پذیرش قصور و اشتباه تلقی کرد، بدین صورت که اگر بین دو شخص یا دو قوم اختلاف شخصی، خانوادگی و فامیلی بوجود آمده باشد، یا در اثر درگیری و بر خورد کسی زخمی یا کشته شود، جهت جلوگیری از بروز هر گونه عواقب ، قوم خاطی به اشتباه خویش اقرار و سعی بر عذر خواهی می کند
- پوشاک: از شاخص های ظاهری مرد و زن بلوچ که وی را از اقوام دیگر متمایز میسازد پوشش اوست. پوشاک بلوچ بخاطر موقعیت جغرافیایی و گرمای زیاد منطقه و کار و تلاش مردم و دلایل دیگر شکل خاصی بخود گرفته است. سوزن دوزی زن بلوچ بر لباس خود در دهها طرح و نقشه، جزو صنایع دستی مهم کشور بشمار میرود و شهرت جهانی دارد.
- قوم بلوچ بودن این ویژگی ها و فرهنگ غنی و تمدن چندین هزار ساله خویش دارد ،همواره سعی میکند تا این ویژگی ابا و اجدادی خویش را بر حفظ کند
- بلوچها انسانهایی آزاده، مهمان نواز، راستگو، ناموس پرست، دلیر و شجاع، سخت کوش و جنگجو هستند. مردم بلوچ به تاثیر از شرایط خاص محیط خویش، استوار، بردبار و با حداقل امکانات زندگی میکنند و شاید تحمل آنها در برابر مشکلات و سختیها، در هیچ یک از طوایف ایران وجود نداشته باشد. آنان در دوستی ثابت قدم و وفادارند و در دشمنی سرسخت هستند و انتقام جو و در عین حال پایبند به امور مذهبی و دینی
- صلح و دوستی با سایر اقوام و ملت ها دنیا از ویژگی بارز این قوم بزرگ هست که همواره بر آن پایند بوده و سعی می کنند با همسایگان خویش ارتباط صمیمی داشته باشد و حتی حاضر به جان فدای برای او هست اما سرسخت در برابر تجاوز دیگران است .